Her İletişimcinin İzlemesi Gereken Filmler 5: The Joneses

 

1913 yılında The New York Globe gazetesinde yayınlanan ‘Keep Up With The Joneses’ isimli bant karikatürden sonra Amerika’da çokça kullanılan Jones ismi üzerinden geliştirilen ‘Joneslarla aşık atmak’, İngilizce’de sosyolojik bir deyim olarak yerleşti. Kişilerin sahip oldukları lüks tüketim eşyalarını ve mülklerini komşularıyla karşılaştırıp yarıştırmasını ifade bu deyim, gündelik hayatta sık sık kullanılmaya başladı.

 

Jones takma adıyla şehrin ‘lüks’ mahallelerinden birine yerleşen sözde anne, baba ve çocuklardan oluşan reklamcıların hikayesini beyaz perdeye taşıyan The Joneses ya da Türkiye’deki gösterim adıyla Örnek Aile ise, Derrick Borte’un senaryosunu yazıp yönetmenliğini üstlendiği, 2009 yapımı bir film olarak karşımıza çıkıyor. 

 

Filmin hikayesi, örnek ailemizin ABD’nin güney eyaleti Georgia’da zenginlerin oturduğu bir mahalleye taşınmasıyla başlıyor. Sosyal iletişimleri kuvvetli ve gösterişli görüntüleriyle Steve (David Duchovny) - Kate Jones (Demi Moore) çifti ve çocuklarının oluşturduğu 4 kişilik örnek ailemiz, yeni taşındıkları mahallerinde çevrelerini manipüle etmeye başlarlar. 

 

Ailenin erkek çocuğu yüksek teknolojili oyun bilgisayarları kullanmakta, evin kız çocuğu ise, en pahalı markalarla giyinmekte ve okuldaki arkadaşlarının rol modelleri haline dönüşmektedirler. Baba golfe olan merakı ve golf oynarken kullandığı özel tasarım golf sopalarıyla çevresinin ilgisini çekerken, annenin giydiği elbiseler ve komşularıyla bir araya geldiği toplantılarda taktığı aksesuarlar, tüm ilgi ve dikkati ailenin üzerine çekmektedir.

 

Ailenin verdiği davetler ile kıyafetlerini, eşyalarını, pahalı yaşam tarzlarını, görgüsüzlük olarak algılanmayacak şekilde komşularına pazarlaması, çevrelerindeki insanların onlara özenmelerini, imrenmelerini ve tükettikleri şeyleri tüketmeye başlamalarını sağlar. Kısa süre içinde varlık içinde tekdüze bir hayat süren mahallenin diğer sakinleri yeni gelen aileyle rekabet içine girer -daha doğrusu onlara yetişmeye çalışır.

 

Her biri tasarlanmış rollerini oynayan reklamcılardan oluşan aile fertlerinden  Demi Moore’un canlandırdığı evin annesi rolündeki Kate, en profesyonel karakterdir. Evin çocuklarının Kate kadar profesyonel olmayan tutumları ise, zaman zaman örnek aile projesinin bozulmasına yol açan riskler doğurur. Bağlı oldukları şirketten değerlendirme alan aile fertleri başarılarından dolayı kutlanır ve prim kazanırlar. Bu ve benzeri çokça hücre/örnek ailesi bulunan şirket, bu aileler sayesinde lüks tüketimin artmasını sağlamaktadır. 

 

Örnek ailenin fertleri çevrelerindeki insanları hızla tüketime yönlendirirken, hiç ihtiyaçları olmayan ürünleri hızla satın almalarını sağlayarak, bulundukları mahalledeki bazı insanların borçlanmalarına da neden olmaktadır. Örtülü ya da hayalet pazarlama teknikleri ile rol model oldukları insanlara canlı reklam yapan aile fertleri, aslında saldırgan tekniklerle gerilla pazarlama, yemleme ya da viral pazarlama yapmaktadırlar. Çevrelerindeki insanların yaşadıkları ekonomik problemlere bakıp kendi içlerinde zaman zaman etik tartışmalar ve vicdani sorgulamalar yaşasalar da işlerini sürdürmeye devam ederler. 

 

Filmin Türkçe afişinde ‘SENİN RUHUN NE MARKA’, orijinal afişinde ise, ‘ONLAR AMERİKAN RÜYASINI SADECE YAŞAMIYORLAR AYNI ZAMANDA PAZARLIYORLAR’ sözlerini görmek mümkün. Senarist ve yönetmen Derrick Borte’un reklamcılık sektöründen sinemaya geçiş yaptığını düşünecek olursak, filmi yönetmenin bir günah çıkarma ayini olarak okumak da mümkün.